Thụ tinh nhân tạo bằng phương pháp bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung (IUI) là phương pháp hỗ trợ sinh sản được sử dụng rộng rãi cho các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn ngày nay, mang lại niềm vui trọn vẹn cho rất nhiều gia đình. Vậy bạn đã biết gì về thụ tinh nhân tạo IUI? Cùng Bangkok Hospital tìm hiểu về phương pháp hỗ trợ sinh sản này qua bài viết dưới đây nhé!
Thế nào là thụ tinh nhân tạo IUI?
Thụ tinh nhân tạo IUI là phương pháp hỗ trợ sinh sản bằng cách bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung. Phương pháp này được tiến hành bằng cách chọn lọc ra những tinh trùng khỏe mạnh nhất của chồng, sau đó số tinh trùng được chọn này sẽ được bơm vào trong buồng tử cung của người vợ vào thời gian dự kiến rụng trứng. Kết quả của phương pháp này giúp cho tinh trùng dễ dàng bơi vào vòi tử cung, gặp và thụ tinh với trứng của người vợ để thụ thai như những người bình thường.
Phương pháp này giúp làm tăng tỷ lệ mang thai cho các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn nguyên nhân do người chồng có tinh trùng ít và yếu, hoặc người vợ mắc lạc nội mạc tử cung nhẹ hay có yếu tố không thuận lợi nào đó tại cổ tử cung, đôi khi là vô sinh không rõ nguyên nhân.
Những trường hợp nào có thể áp dụng thụ tinh nhân tạo IUI?
Phương pháp hỗ trợ sinh sản bơm tinh trùng vào buồng tử cung (thụ tinh nhân tạo IUI) thường được các bác sĩ chuyên khoa hỗ trợ sinh sản chỉ định trong các trường hợp sau:
- Vô sinh hiếm muộn không rõ nguyên nhân: Phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI thường là phương pháp hỗ trợ sinh sản được lựa chọn đầu tiên cho các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn chưa rõ nguyên nhân. Trong trường hợp này, các bác sĩ thường sẽ kết hợp thêm thuốc kích trứng giúp khả năng thụ thai cao hơn.
- Người vợ bị lạc nội mạc tử cung: Với các trường hợp vô sinh hiếm muộn nguyên nhân do người mẹ mắc lạc nội mạc tử cung mức độ nhẹ tới trung bình (có thể lạc nội mạc tử cung ở cơ tử cung, ở buồng trứng hay vùng chậu), bác sĩ sẽ chỉ định cho người vợ dùng thuốc để kích rụng trứng kết hợp với phương pháp IUI được xem là một trong những lựa chọn đầu tiên.
- Vô sinh nguyên nhân tại cổ tử cung: Cổ tử cung chính là nơi giao nhau giữa âm đâọ và buồng tử cung, tinh trùng muốn vào được buồng tử cung thì phải đi qua cổ tử cung. Chất nhầy được sản xuất ở buồng tử cung và đặc biệt nhiều hơn vào những ngày rụng trứng tạo môi trường thuận lợi để tinh trùng di chuyển từ âm đạo vào buồng tử cung tới ống dẫn trứng để thụ tinh.
Tuy nhiên, trong trường hợp chất nhầy cổ tử cung quá dày sẽ làm cản trở sự di chuyển vào buồng tử cung của tinh trùng, khiến tinh trùng không thể gặp trứng và quá trình thụ tinh không thể diễn ra. Bên cạnh đó, nếu cổ tử cung có sẹo cũ do các thủ thuật để lại cũng sẽ làm thay đổi chất nhầy cổ tử cung, làm cản trở sự di chuyển của tinh trùng. Trong các trường hợp này, phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI được chỉ định để bơm trực tiếp tinh trùng vào trong buồng tử cung làm tăng tỷ lệ thụ thai.
- Vô sinh do bất thường quá trình rụng trứng: Phương pháp bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung thường là phương pháp được lựa chọn đầu tiên trong các trường hợp vô sinh do bất thường quá trình rụng trứng như rụng trứng bất thường, buồng trứng đa nang, vòng kinh không phóng noãn.
- Trường hợp vợ bị dị ứng tinh dịch: Trường hợp này khá hiếm gặp, tuy nhiên không phải là không bao giờ xảy ra. Trong một vài trường hợp, người vợ có thể bị dị ứng với một thành phần nào đó trong tinh dịch người chồng khiến sau khi xuất tinh vào âm đạo, âm đạo xuất hiện sưng đỏ, bỏng rát. Trong trường hợp dị ứng mức độ nặng, cần sử dụng phương pháp IUI để chọn lọc tinh trùng trước khi đưa vào âm đạo hay buồng tử cung của người vợ.
- Trường hợp vô sinh nam: Xét nghiệm tinh dịch đồ là một trong các xét nghiệm không thể thiếu trong chẩn đoán vô sinh nam cũng như đánh giá khả năng mang thai của các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn. Qua xét nghiệm này, bác sĩ có thể đánh giá được số lượng tinh trùng, hình dạng và khả năng di chuyển của tinh trùng có gì bất thường hay không? Từ đó chọn lọc ra những tinh trùng khỏe mạnh nhất, có hình dạng bình thường và độ di động cao để sử dụng làm phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI).
- Những người mẹ đơn thân: Nhiều trường hợp người phụ nữ không có nhu cầu lập gia đình nhưng vẫn muốn được làm mẹ, muốn mang thai và nuôi con, họ có thể sử dụng tinh trùng hiến tặng và áp dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI để mang thai và có con. Khi đó, phương pháp bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung sẽ được bác sĩ chỉ định để hỗ trợ mang thai cho mẹ đơn thân bằng cách sử dụng tinh trùng của những người hiến tinh trùng từ Ngân hàng tinh trùng được bảo quản đông lạnh bơm vào buồng tử cung của người xin tinh trùng.
Phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI có áp dụng được trong mọi trường hợp không?
Mặc dù phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI được xem là một trong những phương pháp hỗ trợ sinh sản đơn giản và hiệu quả nhất ngày nay, tuy nhiên trong một số trường hợp không thể áp dụng được phương pháp này, đó là:
- Người vợ bị tắc cả 2 bên ống dẫn trứng hay 2 ống dẫn trứng đều bị tổn thương nặng.
- Người vợ có bất thường nhiều về buồng trứng như suy buồng trứng nặng, ung thư buồng trứng hay các bất thường khác tại buồng trứng làm giảm khả năng thụ thai.
- Người vợ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung ở mức độ nặng.
- Người chồng có bất thường nhiều về tinh dịch đồ như số lượng tinh trùng ít, thậm chí rất ít, tinh trùng dị dạng nhiều hay di động kém.
Như vậy, không phải bất kỳ cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn nào cũng có thể áp dụng phương pháp bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung mà cũng cần một vài điều kiện. Một trong những điều kiện quan trọng để quá trình thụ tinh nhân tạo IUI diễn ra thuận lợi đó là:
- Cả 2 vòi tử cung hay ít nhất phải có một vòi tử cung người vợ bình thường, không bị tắc hay tổn thương.
- Xét nghiệm tinh dịch đồ ở người chồng hoàn toàn bình thường hay chỉ rối loạn hoặc bất thường ở mức độ nhẹ đến vừa.
Quy trình thực hiện thụ tinh nhân tạo IUI
Để quá trình bơm tinh trùng vào buồng tử cung diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao nhất, phương pháp cần trải qua các bước sau:
Bước 1: Thăm khám, kiểm tra sức khỏe cả vợ và chồng
Đầu tiên, 2 vợ chồng sẽ được bác sĩ thăm khám và chỉ định làm một vài xét nghiệm chuyên sâu để tìm nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn. Nếu nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn có thể giải quyết bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI và cả 2 vợ chồng có đủ điều kiện tiến hành phương pháp này, bác sĩ sẽ xếp lịch và lên hướng điều trị tiếp theo cho cặp vợ chồng.
Bước 2: Dùng thuốc kích buồng trứng
Bác sĩ sẽ cho người vợ dùng thuốc kích trứng để có từ 1 -3 trứng trưởng thành. Thông thường, người vợ sẽ bắt đầu uống thuốc kích trứng từ ngày thứ 2 – 3 của chu kỳ kinh nguyệt, theo dõi siêu âm 2 – 3 lần trong giai đoạn kích trứng xem sự trưởng thành của noãn, từ đó xác định ngày phù hợp để đưa tinh trùng vào buồng tử cung. Tới khi nang noãn đã trưởng thành, người vợ được tiến hành tiêm hCG để gây kích trứng. Sau 36 – 40 giờ kể từ lúc tiêm hCG, bác sĩ sẽ tiến hành bơm tinh trùng của người chồng vào buồng tử cung của người vợ.
Bước 3: Tiến hành lấy và lọc tinh trùng
Vào ngày được tính toán sẽ tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung của người vợ, người chồng sẽ được lấy mẫu tinh trùng. Mẫu tinh trùng này cần đảm bảo yêu cầu của bác sĩ, đó là kiêng quan hệ tình dục từ 2 – 3 ngày.
Mẫu tinh trùng sau khi được lấy vào lọ chuyên dụng, thời gian lấy mẫu cách thời gian tiến hành IUI khoảng 2 giờ.
Mẫu tinh trùng sau khi lấy sẽ được đem đi lọc rửa. Đây là một bước vô cùng quan trọng, có ý nghĩa gần như quyết định kết quả thành công hay thất bại của phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI. Quá trình này diễn ra trong phòng Lab nhằm chọn lọc được những tinh trùng chất lượng nhất, hình dáng bình thường, di động nhiều, giúp quá trình thụ tinh diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao nhất.
Bước 4: Bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung
Từ thời điểm bắt đầu tiêm thuốc kích trứng, sau khoảng 10 – 14 ngày, tùy vào thể trạng của người vợ mà tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung. Thời gian bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung của người mẹ diễn ra rất nhanh chóng chỉ khoảng 5 phút là đã hoàn thành. Sau khi bơm xong, người vợ sẽ được nằm nghỉ ngơi từ 15 – 30 phút. Sau khi bơm xong thường không có cảm giác khó chịu, có thể cảm nhận một chút dịch được chảy ra từ âm đạo , đó có thể là chất nhầy tại cổ tử cung hay dung dịch dùng để lau cổ tử cung còn sót lại.
Bước 5: Thử thai
Đây có lẽ là bước mà các cặp vợ chồng mong chờ và hy vọng nhiều nhất. Sau ngày thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung khoảng 14 ngày, người vợ sẽ được bác sĩ chỉ định thử thai và siêu âm thai để kiểm tra kết quả thụ thai thành công hay thất bại. Nếu thành công, người vợ cần được dưỡng thai nghiêm ngặt theo chỉ dẫn của bác sĩ, tuân thủ khám thai định kỳ để quá trình mang thai diễn ra an toàn và khỏe mạnh nhất. Còn nếu thất bại thì các cặp vợ chồng cũng không nên nản lòng, hãy giữ một tinh thần lạc quan cho lần thụ thai sau.
Phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI tuy đơn giản nhưng bạn cần tìm hiểu, tham khảo và chọn lựa cho mình một cơ sở uy tín, tốt nhất là có riêng một chuyên khoa hỗ trợ sinh sản để quá trình đón chào các con được diễn ra nhanh chóng, an toàn và hạn chế tối đa các nguy cơ tai biến không mong muốn.
Các bố mẹ cần lưu ý gì sau quá trình thực hiện thụ tinh nhân tạo IUI?
Để tăng tỷ lệ thành công của phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI, sau khi bơm tinh trùng vào buồng tử cung, người vợ cần lưu ý một số điều sau đây:
- Ngay sau khi bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung, chị em cần nghỉ ngơi từ 15 – 30 phút nhằm giúp cơ thể ổn định, đồng thời kiểm tra có điều gì bất thường hay không, sau đó chị em có thể ra về nghỉ ngơi và theo dõi tại nhà.
- Sau khi thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung, chị em phụ nữ có thể sinh hoạt gần như người bình thường, tuy nhiên cũng nên chú ý đi lại nhẹ nhàng, không chạy nhảy hoạt động quá mạnh, không làm những công việc nặng nhọc… tất cả đều có nguy cơ ảnh hưởng tới chất lượng thụ thai.
- Sau khi về nhà, nếu chị em gặp phải tình trạng bất thường như phản ứng thuốc, cơ thể khó chịu, đau bụng, chướng bụng, tiêu chảy hay nôn mửa… thì cần đến ngay cơ sở uy tín gần nhà để được kiểm tra sức khỏe và xử trí kịp thời.
- Người vợ cần bổ sung đầy đủ nước, mỗi ngày nên duy trì uống từ 2 – 3 lít nước, kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học: Ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt ăn tăng cường rau xanh, các loại của quả, uống nhiều nước ép hoa quả, nghỉ ngơi đầy đủ, tránh thức khuya và làm việc quá sức, căng thẳng, stress kéo dài.
- Sau thực hiện IUI từ 2 – 3 tuần, chị em nên dùng que thử thai, xét nghiệm máu hay siêu âm để kiểm tra chính xác là mình có thai hay không? Nếu bạn thử que thấy 2 vạch, điều đó gần như chứng tỏ bạn đã có thai. Lúc này, bạn cần đến bệnh viện để kiểm tra lại bằng siêu âm nhằm khẳng định lại một lần nữa là bạn thật sự đã mang thai, đồng thời kiểm tra xem thai đã vào buồng tử cung làm tổ đúng vị trí hay chưa. Ngoài siêu âm, bạn có thể thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra có thai hay không, tuy nhiên bạn cần lựa chọn cơ sở uy tín để làm xét nghiệm. Nếu sau thực hiện IUI được 3 tuần, nồng độ beta hCG của bạn từ 5 – 50 mIU/ml thì điều đó chứng tỏ bạn đã mang thai.
Mong rằng những lưu ý này hữu ích với các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn đang tìm kiếm con yêu bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI, giúp tỷ lệ thành công cao hơn, mang lại nhiều hạnh phúc trọn vẹn tới nhiều gia đình.
Những yếu tố quyết định khả năng thành công của phương pháp IUI
Tỷ lệ thành công của biện pháp hỗ trợ sinh sản IUI không phải lúc nào cũng cao mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong nhiều trường hợp, thụ tinh nhân tạo IUI bị thất bại nhiều lần, hay chồng có tinh trùng ít, tinh trùng yếu, tinh trùng dị dạng, tinh trùng kém di động; vợ bị tắc hay tổn thương nặng vòi trứng hai bên, tuổi mẹ đã lớn… thì bác sĩ sẽ tư vấn cho 2 vợ chồng áp dụng phương pháp hỗ trợ sinh sản khác như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), bơm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), trưởng thành trứng trong ống nghiệm (IVM), phẫu thuật để lấy tinh trùng (PESA/MESA), hỗ trợ thoát màng…
Sau đây là các yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại của phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI:
- Tuổi người vợ: Các nghiên cứu chỉ ra rằng, khả năng mang thai của người phụ nữ sẽ giảm dần theo tuổi tác, từ đó mà khả năng mang thai cũng giảm dần theo. Theo số liệu thống kê, phụ nữ dưới 25 tuổi có khả năng mang thai cao nhất, tỷ lệ khoảng 24%, sau đó tỷ lệ mang thai giảm dần theo tuổi, tới ngoài 40 tuổi, tỷ lệ mang thai chỉ còn từ 3,8 – 4,1%. Bên cạnh đó, việc giữ thai trong quá trình mang thai ở những phụ nữ lớn tuổi cũng trở nên khó khăn hơn so với phụ nữ trẻ, tỷ lệ sảy thai cũng như các biến chứng có thể gặp trong thai kỳ cũng cao hơn rất nhiều. Chính vì vậy, đối với phụ nữ đã ngoài 40 tuổi bị vô sinh hiếm muộn, các bác sĩ thường sử dụng các phương pháp khác IUI để đem lại hiệu quả cao hơn.
- Thời gian vô sinh hiếm muộn: Nếu thời gian vô sinh hiếm muộn càng lâu thì cũng đồng nghĩa với hiệu quả của phương pháp IUI cũng sẽ giảm đi. Thông thường, hiệu quả của IUI sẽ cao nhất trong trường hợp vô sinh hiếm muộn dưới 2 năm, hiệu quả này giảm rõ rệt sau 6 năm chung sống mà không có thai. Chính vì vậy, nếu cặp vợ chồng đã kết hôn và sinh sống với nhau trên 1 năm, quan hệ bình thường từ 2 – 3 lần/tuần, không sử dụng bất kỳ một biện pháp tránh thai nào mà vẫn không có thai thì nên đi kiểm tra sức khỏe sinh sản càng sớm càng tốt để việc áp dụng các biện pháp hỗ trợ sinh sản đạt kết quả cao nhất.
- Chất lượng trứng và tình trạng tử cung ở vợ: Cả 2 yếu tố chất lượng noãn và tình trạng tử cung ở người vợ đều liên quan đến hiệu quả của phương pháp IUI. Để phương pháp này đạt hiệu quả cao nhất có thể, buồng trứng của người vợ phải có từ 1 – 3 nang noãn đạt kích thước vào ngày kích rụng trứng và niêm mạc tử cung của người mẹ phải tốt. Ở những người phụ nữ có bệnh lý lạc nội mạc tử cung mức độ nặng, buồng trứng và ống dẫn trứng có thể bị tổn thương gây ảnh hưởng tới phương pháp IUI. Trong các trường hợp này, bác sĩ sẽ tư vấn cho các cặp vợ chồng sử dụng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm IVF.
- Chất lượng tinh trùng ở chồng: Các yếu tố như số lượng tinh trùng, hình dạng tinh trùng, độ di động của tinh trùng ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả điều trị bằng IUI. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, tỷ lệ thành công của phương pháp IUI sẽ cao nếu số lượng tinh trùng nhiều đảm bảo mức trên 5 triệu tinh trùng, hình dạng tinh trùng bình thường và độ di động tốt. Với những người chồng có số lượng tinh trùng ít dưới 5 triệu vẫn có thể cân nhắc sử dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI.
- Phác đồ và kinh nghiệm điều trị của bác sĩ: Mặc dù phương pháp IUI là một phương pháp hỗ trợ sinh sản khá đơn giản và dễ dàng thực hiện, tuy nhiên để tỷ lệ thành công cao đòi hỏi phác đồ điều trị phải phù hợp với từng cặp vợ chồng, bác sĩ phải có nhiều năm kinh nghiệm điều trị. Chính vì vậy, các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn cần tìm hiểu kỹ càng và lựa chọn cho mình địa chỉ điều trị vô sinh hiếm muộn thật uy tín nhé.
Xem thêm: Những điều cần biết về vô sinh nữ: Nguyên nhân, điều trị và cách phòng bệnh
Trên đây là những thông tin cần thiết về phương pháp thụ tinh nhân tạo IUI mà bạn nên biết. Ngày nay các phương pháp hỗ trợ sinh sản đã mang lại niềm hạnh phúc trọn vẹn cho rất nhiều gia đình. Chính vì vậy, nếu vợ chồng bạn đang gặp vấn đề về sinh sản, đừng quá lo lắng, hãy giữ tinh thần thoải mái, lạc quan và tìm cho mình những cơ sở hỗ trợ sinh sản uy tín để được hỗ trợ nhé. Chúc bạn nhiều sức khỏe và theo dõi làm gì mấy bài viết của Bangkok Hospital !
