Phì đại tuyến vú ở nam giới là bệnh lý có thể gặp khi nam giới đến độ tuổi dậy thì hay khi về già. Tuy nhiên, nhiều người thường cho rằng bệnh lý tuyến vú chỉ xảy ra ở nữ mà chủ quan không để ý và không đi kiểm tra sớm. Thế nhưng, bệnh phì đại tuyến vú xảy ra khá nhiều trong các bệnh lý về tuyến vú ở nam giới. Vậy bệnh phì đại tuyến vú ở nam giới là gì? Những nguyên nhân dẫn đến phì đại tuyến vú ở nam giới cũng như phương pháp phẫu thuật phì đại tuyến vú là gì? Hãy cùng Bangkok Hospital tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Phì đại tuyến vú ở nam giới là gì?
Bệnh lý phì đại tuyến vú ở nam giới là hiện tượng nhu mô vú ở nam giới bị to lên một cách bất thường. Đây là một biểu hiện bệnh lý khá phổ biến, bản chất là lành tính (khác ung thư vú), có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, tuy nhiên bệnh chủ yếu xảy ra ở nam giới tuổi dậy thì hay nam giới lớn tuổi.
Bệnh phì đại tuyến vú ở nam giới dù khá phổ biến nhưng lại rất ít khi được nói tới bởi tâm lý ngại ngùng, đặc biệt là với những trẻ nam đang tuổi lớn sẽ cảm thấy rất ngại ngùng khi phải đề cập tới vấn đề này. Ngoài ra, bệnh phì đại tuyến vú ở nam còn khiến các bé trai ở độ tuổi thiếu niên cảm thấy lo lắng và sợ hãi do không có hiểu biết về bệnh lý này. Theo các nghiên cứu, cứ 3 trẻ trong độ tuổi thiếu niên lại có 1 trẻ có biểu hiện phì đại tuyến vú ở một mức độ nào đó. Tuy nhiên có tới 9 trong 10 trường hợp nhận thấy triệu chứng cải thiện tốt lên theo thời gian.
Triệu chứng cũng như mức độ phì đại tuyến vú là khác nhau ở mỗi bệnh nhân: Ban đầu biểu hiện một khối nhỏ bất thường ở núm vú rồi sau đó là có thể cả tuyến vú bị phì đại như tuyến vú ở phụ nữ. Bệnh có thể biểu hiện ở một hoặc cả hai vú. Khi chạm vào bên biểu hiện bệnh, người bệnh có thể cảm thấy nhạy cảm hơn hay cảm thấy đau hơn bình thường.
Cần phân biệt bệnh phì đại tuyến vú nam thực sự với bệnh phì đại tuyến vú nam giả. Bệnh phì đại tuyến vú nam thực sự là do sự phát triển bất thường của mô vú gây nên, khác với sự tăng về mô mỡ hay còn gọi là phì đại tuyến vú nam giả. Tuy nhiên, bệnh phì đại tuyến vú nam có thể là sự kết hợp của cả 2 loại trên.
Những nguyên nhân nào gây phì đại tuyến vú ở nam giới?
Phì đại tuyến vú nam giới có thể do rất nhiều nguyên nhân gây nên, sau đây là một vài nguyên nhân chính gây bệnh:
Dậy thì
Bé trai thường dậy thì muộn hơn so với bé gái, thời điểm bắt đầu dậy thì thường là độ tuổi thiếu niên. Tuy nhiên, một số bé trai lại có thể nhận thấy sự thay đổi khi mới lên 10 tuổi. Khi quá trình dậy thì diễn ra, cơ thể bé trai có sự tăng tiết estrogen và testosterone. Estrogen có vai trò kích thích tuyến vú phát triển, còn testosterone thì ngược lại làm tuyến vú ngừng phát triển. Đó là lý do tại sao có sự khác nhau rõ rệt giữa ngực ở nam giới và ngực ở nữ giới, bởi ở nam giới nồng độ testosterone chiếm ưu thế, còn ở nữ giới nồng độ estrogen lại chiếm ưu thế.
Chính bởi sự thay đổi nồng độ các hormone sinh dục trong độ tuổi dậy thì, các bé trai có thể cảm nhận sự thay đổi ở vú rằng vú của chúng trở nên mềm và phát triển to lên. Điều đó là do có giai đoạn trong thời gian dậy thì, cơ thể trẻ nam có nồng độ hormone estrogen cao hơn testosterone khiến cho mô vú thay đổi. Nếu lượng estrogen cứ tiếp tục cao hơn lượng testosterone thì vú sẽ phát triển ngày càng to hơn và dễ dàng nhận thấy hơn.
Khi ở độ tuổi lớn hơn khoảng 15 tuổi, testosterone bắt đầu có xu hướng ổn định ở một mức độ nhất định và cao hơn hàm lượng estrogen, làm cho estrogen không còn khả năng ảnh hưởng tới mô vú nữa. Tới thời điểm khoảng 19 tuổi, vú nam giới thường bắt đầu co lại là dẹt hẳn xuống.
Tuy nhiên, cần một khoảng thời gian nhất định để vú nam giới dẹt xuống bình thường. Nếu bệnh nhân cảm thấy điều này khiến mình lo lắng và ngại ngùng thì nên tới các cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán bệnh chính xác. Các bác sĩ sẽ cho làm các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán xem người bệnh có bị mắc phù đại tuyến vú hay không.
Tuổi già
Khi về già, con người có xu hướng tích lũy nhiều mỡ dư thừa trên cơ thể hơn, phần cơ dần teo đi và được thay thế bởi lớp mỡ, mỡ tạo nên estrogen. Ngoài ra, khi về già, nam giới cũng sẽ giảm sản xuất testosterone hơn. Chính vì 2 yếu tố này khiến cho vú nam giới trở nên to hơn khi về già.
Bên cạnh đó, việc tăng cân ở người cao tuổi rất dễ nhận thấy ở vú, cũng khiến cho vú trở nên to hơn. Hiện tượng này còn được gọi với một cái tên khác là phì đại tuyến vú nam giả. Điều này cũng có thể xem là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên.
Nếu người bệnh cảm thấy lo lắng, ngại ngùng thì có thể nói chuyện riêng với bác sĩ để được giới thiệu đến các phòng khám chuyên khoa vú để được thăm khám và tư vấn.
Các nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân thường gặp kể trên, một số nguyên nhân sau có thể gây phì đại tuyến vú nam như sức khỏe không ổn định, các thuốc kê đơn và thuốc không hợp pháp, sản phẩm thảo dược, chế độ ăn hay sử dụng nhiều rượu bia… Đôi khi rất khó xác định nguyên nhân cụ thể khiến nam giới mắc phì đại tuyến vú.
- Sức khỏe không ổn định
Có rất nhiều bệnh lý có biểu hiện phì đại tuyến vú nam, tuy nhiên, trong những trường hợp này, biểu hiện phì đại tuyến vú nam không phải biểu hiện duy nhất. Bạn cần đến các cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám, đánh giá tổng thể các triệu chứng, từ đó mới chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh cũng như gây nên triệu chứng phì đại tuyến vú. Sau khi thăm khám tổng thể, bác sĩ có thể giới thiệu người bệnh tới phòng khám chuyên khoa vú để tìm nguyên nhân cụ thể gây nên phì đại tuyến vú nam.
- Một số loại thuốc
Một số loại thuốc (thuốc kê đơn hoặc thuốc bất hợp pháp) có thể là nguyên nhân gây nên bệnh phì đại tuyến vú ở nam giới, là do trong thành phần các thuốc này có chứa estrogen, làm tăng nội tiết bên trong cơ thể. Ví dụ, cần sa là một loại thuốc được cho là làm mất cân bằng nội tiết trong cơ thể và có thể là nguyên nhân gây bệnh phì đại tuyến vú ở nam giới.
Một số loại thuốc khác cũng có nguy cơ làm thay đổi sự cân bằng nội tiết bên trong cơ thể như: Các thuốc điều trị huyết áp cao hay các bệnh lý tim mạch, thuốc điều trị một số bệnh về tâm lý, thuốc trị viêm loét dạ dày, một vài liệu pháp điều trị ung thư và một số thuốc kháng sinh, các thuốc nhằm mục đích tăng cường cơ bắp (như steroid chuyển hóa) đều có thể là nguyên nhân gây nên phì đại tuyến vú ở nam giới.
- Một số sản phẩm thảo dược
Một số sản phẩm nguồn gốc từ thảo dược hay các sản phẩm chăm sóc da có thể có chứa estrogen. Estrogen có trong các sản phẩm thảo dược này có thể làm thay đổi nội tiết bên trong cơ thể hay có ảnh hưởng tương tự như estrogen. Một khi người bệnh ngừng sử dụng các sản phẩm này thì quá trình ảnh hưởng lên mô vú sẽ dừng lại và sau cùng mô vú sẽ trở lại bình thường.
- Do thừa cân, béo phì
Thừa cân béo phì là yếu tố nguy cơ của rất nhiều bệnh lý khác nhau và trong bệnh phì đại tuyến vú nam cũng vậy. Lượng mỡ trong cơ thể càng nhiều thì khả năng sản xuất ra estrogen lại càng nhiều, từ đó dẫn tới mô vú phát triển quá mức, gây bệnh phì đại tuyến vú. Chính vì vậy, chế độ ăn hợp lý và chế độ luyện tập thường xuyên đóng vai trò quan trọng trong duy trì cân nặng cân đối, phù hợp cũng như phòng ngừa bệnh lý phì đại tuyến vú ở nam giới.
- Sử dụng đồ uống có cồn
Sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn quá nhiều gây ảnh hưởng xấu tới gan cũng như gây ra nhiều bệnh lý khác nhau. Đồ uống có cồn nhiều kích thích lên gan và làm mất cân bằng nội tiết. Testosterone máu giảm đi, trong khi đó hàm lượng estrogen lại tăng lên, từ đó khiến cho mô vú phát triển mạnh mẽ hơn, gây nên phì đại tuyến vú ở nam giới.
Phương pháp chẩn đoán phì đại tuyến vú nam
Tại bệnh viện, bác sĩ đa khoa sẽ có khả năng xác định xem người bệnh có bị phì đại tuyến vú hay không, tùy theo kết quả thăm khám, bác sĩ có thể giới thiệu cho bạn tới khám tại các phòng khám chuyên khoa vú. Tại đây, các bác sĩ sẽ khám và chẩn đoán bệnh cho bạn.
Tại phòng khám, người bệnh sẽ được thăm khám tuyến vú kỹ lưỡng. Trong một vài trường hợp, người bệnh có thể được làm thêm một vài xét nghiệm thăm dò khác để việc chẩn đoán được chính xác hơn:
- Chẩn đoán hình ảnh: Chụp X – quang tuyến vú có thể kết hợp hoặc không kết hợp siêu âm (sử dụng sóng âm tần số cao để phát hiện hình ảnh tuyến vú bất thường).
- Sinh thiết: Chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) hoặc sinh thiết lõi để lấy mô tuyến vú. FNA sử dụng kim nhỏ và xi lanh để lấy mẫu mô quan sát dưới kính hiển vi. Còn sinh thiết lõi là sử dụng một kim rỗng để có thể lấy mẫu vú và quan sát dưới kính hiển vi.
Do phì đại tuyến vú ở nam giới có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau nên cùng với kiểm tra vú 2 bên, bác sĩ sẽ đồng thời kiểm tra các bộ phận khác như cổ (hạch cổ), bụng, tinh hoàn… Ngoài ra, người bệnh có thể được chỉ định làm thêm các xét nghiệm cơ bản khác như xét nghiệm máu, xét nghiệm sinh hóa máu, xét nghiệm nước tiểu…
Điều trị phì đại tuyến vú nam
Trong phần lớn các trường hợp, người bệnh sẽ không cần điều trị hay theo dõi nếu bệnh nhân chỉ bị phì đại tuyến vú đơn thuần. Tuy nhiên, bệnh nhân cần đi khám lại nếu như vú vẫn tiếp tục to lên hay xuất hiện thêm bất kỳ triệu chứng nào khác.
Với một số trường hợp, loại bỏ được nguyên nhân gây phì đại tuyến vú nam như thay đổi thuốc, giảm cân để giảm lượng mỡ thừa, hạn chế hay kiêng hoàn toàn đồ uống có cồn, rượu bia…là tất cả những gì cần làm để làm cho mô vú ngừng to lên và dần co nhỏ lại. Bên cạnh đó, có những trường hợp cần điều trị bằng thuốc hoặc phải can thiệp phẫu thuật nếu cần.
Điều trị thuốc
Trong các trường hợp cần thiết, các bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn dùng thuốc. Các thuốc được sử dụng trong điều trị phì đại tuyến vú ở nam giới:
- Danazol
- Tamoxifen
- Hay các chất có khả năng ức chế aromatase (thuốc nội tiết).
Tuy nhiên không phải mọi trường hợp đều cần thiết phải sử dụng thuốc hay được phép sử dụng các loại thuốc này. Chính vì vậy, bạn không nên tự ý mua thuốc mà cần tới bệnh viện khám và làm theo chỉ dẫn của các bác sĩ. Trường hợp cần thiết, các bác sĩ sẽ dặn dò người bệnh đến khám định kỳ để theo dõi việc sử dụng thuốc.
Trong các thuốc kể trên, tamoxifen nhìn chung được các bác sĩ kê đơn nhiều nhất. Trong thời gian người bệnh sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, người bệnh luôn có nguy cơ gặp các tác dụng không mong muốn, chính vì vậy thuốc chỉ nên được sử dụng sau khi bệnh nhân đã được bác sĩ tư vấn kỹ càng về những lợi ích cũng như tác dụng phụ không mong muốn của thuốc.
- Tamoxifen: Tamoxifen là một loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị bệnh ung thư vú. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thuốc có hiệu quả cả trong điều trị phì đại tuyến vú ở nam giới bởi thuốc làm giảm nồng độ estrogen trong cơ thể, từ đó làm giảm kích thước mô vú ở nam giới. Thuốc được bào chế dưới dạng viên nén, bác sĩ chuyên khoa sẽ dựa trên tình trạng của từng bệnh nhân để kê đơn, liều uống và thời gian uống. Thuốc có thể gây vài tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, giảm ham muốn. Tuy nhiên, các hiện tượng này sẽ mất đi sau khi bệnh nhân ngừng sử dụng thuốc nên không quá lo lắng.
- Danazol: Thuốc được Bộ y tế cấp phép trong điều trị bệnh lý phì đại tuyến vú nam có gây tăng nhạy cảm tuyến vú và đau vú. Thuốc hoạt động theo cơ chế làm giảm lượng estrogen được sản xuất bởi tinh hoàn, từ đó làm giảm kích thước vú và triệu chứng của phì đại tuyến vú nam. Thuốc cũng được bào chế dưới dạng viên nén, hàm lượng và thời gian sử dụng sẽ được bác sĩ chỉ định cụ thể trên từng bệnh nhân. Thuốc có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như: Lên cân, nổi nhiều mụn, thay đổi giọng nói. Các triệu chứng này sẽ biến mất sau khi người bệnh ngừng thuốc.
- Các chất ức chế aromatase: Thuốc này thường được sử dụng trong điều trị ung thư vú. Một số nghiên cứu cho rằng thuốc cũng có tác dụng trong điều trị phì đại tuyến vú ở nam giới. Thuốc được bào chế dưới dạng vien nén, được chỉ định liều, thời gian uống bởi bác sĩ tùy theo mức độ bệnh của từng bệnh nhân. Thuốc có thể gây một vài tác dụng phụ như: Đau cơ đau khớp, giảm độ chắc khỏe của xương. Mức độ gây tác dụng phụ tùy thuộc vào thời gian dùng thuốc và các triệu chứng sẽ cải thiện dần sau khi bệnh nhân ngừng thuốc.
Phẫu thuật phì đại tuyến vú
Thông thương, phẫu thuật tuyến vú rất hiếm đặt ra với một bệnh nhân bị phì đại tuyến vú. Nhìn chung, phẫu thuật chỉ được khuyến nghị sử dụng trong một vài trường hợp nhất định. Phẫu thuật phì đại tuyến vú có thể đặt ra nếu người bệnh bị phì đại tuyến vú nam không cải thiện mặc dù đã thay đổi lối sống, thay đổi thuốc, giảm cân hay điều trị thuốc, hoặc ờ những người đã mắc bệnh này trong một thời gian rất dài và điều này ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Các bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn, giải thích cho người bệnh những nguy cơ có thể xảy ra trước khi người bệnh đưa ra quyết định có phẫu thuật hay không.
Phẫu thuật phì đại tuyến vú không phải là một phẫu thuật đơn giản. Việc phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào kích thước vú bị phì đại, lượng da thừa và sức khỏe toàn thân của người bệnh. Mục đích của phương pháp phẫu thuật là khôi phục hình dáng, kích thước ngực bình thường của nam giới, đôi khi 1 lần phẫu thuật là chưa thể giải quyết hoàn toàn bệnh. Các bác sĩ chuyên khoa sẽ hội chẩn để chọn lựa phương pháp phẫu thuật phù hợp với bệnh nhân.
Hút mỡ thừa là một trong những phương pháp phổ biến nhất trong điều trị phì đại tuyến vú nam bằng phương pháp phẫu thuật. Phương pháp này nhằm lấy bỏ mỡ dư thừa ra khỏi vùng vú bị phì đại. Phẫu thuật này có thể tiến hành đơn độc hay phối hợp với các phương pháp khác như phẫu thuật giảm kích thước vú ( phẫu thuật tạo hình ngực). Có trường hợp, người bệnh chỉ cần thực hiện tạo hình ngực mà không cần phải hút mỡ thừa.
Tất cả các thủ thuật trên đều để lại mô mỡ. Chính vì vậy, bệnh hoàn toàn có nguy cơ tái phát nếu nguyên nhân gây bệnh không được giải quyết một cách triệt để và việc phải tiến hành phẫu thuật tiếp sau này là hoàn toàn bình thường. Bởi vậy, sau khi đã phẫu thuật, người bệnh cần tiếp tục loại bỏ các nguy cơ có thể gây tái phát bệnh như tăng cân, lạm dụng thuốc không theo hướng dẫn của bác sĩ, thuốc không rõ nguồn gốc, sử dụng rượu bia và đồ uống có cồn nhiều.
Xem thêm bài viết tương tự tại đây!
Trên đây là những thông tin cần thiết về bệnh lý phì đại tuyến vú ở nam giới. Hy vọng qua bài viết này đã giúp bạn hiểu phần nào về các nguyên nhân gây bệnh, các phương pháp điều trị cũng như các phương pháp phẫu thuật phì đại tuyến vú ở nam giới ngày nay. Chúc bạn nhiều sức khỏe và đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo của Bangkok Hospital nhé!
